Wielka wygrana związków – kontrakt kończący strajk scenarzystów

Trwający blisko 150 dni strajk scenarzystów zakończył się 27 września. Choć początkowo AMPTP nie było skłonne do negocjacji ostatecznie ugięło się praktycznie we wszystkich kwestiach spornych. Jest to niewątpliwie wielkie zwycięstwo związku scenarzystów. Zwycięstwo, które okupione było wieloma dniami ciężkiego boju. Strajk ten zainspirował wiele innych związków, które podobnie jak scenarzyści i aktorzy stanęli w obronie swoich interesów. Wiele branży po raz pierwszy zdecydowało się utworzyć związki zawodowe. I choć jest to wręcz epokowe zwycięstwo scenarzystów, aktorzy dalej strajkują, domagając się sprawiedliwej umowy. Jednak wróćmy do scenarzystów i przyjrzyjmy się wywalczonej przez nich umowie i jej najważniejszym zapisom.

Nowa umowa, choć określana jeszcze jako wstępna, kończy trwający blisko pięć miesięcy strajk scenarzystów. Obowiązuje już ona od 25 września, choć odbędzie się jeszcze głosowanie związkowców nad jej ratyfikowaniem. Głosowanie będzie miało miejsce od 2 do 9 października. Mimo to scenarzyści mogą już wracać do pracy. Jednak gildia wciąż postuluje o solidarność ze strajkującymi aktorami i prosi związkowców o pojawianie się na pikietach SAG-AFTRA. Nowa, trzyletnia umowa pokazuje, że scenarzystom udało się wywalczyć wiele ważnych dla nich zapisów. Mowa tu oczywiście o wzroście płac, zabezpieczeniu przed wykorzystywaniem AI oraz wielu, wielu innych kwestiach. Cały, 94-stronicowy dokument można przeczytać na stronie WGA. Jednak w tym artykule będziemy bazować na jego streszczeniu oraz na zestawieniu z negocjacji przygotowanym przez związek.

Podstawowe postulaty

Najbardziej podstawowym postulatem, o który walczył strajk scenarzystów, było zwiększenie stawek minimalnych. Związek postulował ich zwiększenie o 6% w dniu ratyfikacji umowy, 5% w lutym 2024 roku oraz 5% w lutym 2025 roku. AMPTP oferowało odpowiednio 4%, 3% oraz 2%. Można powiedzieć, że obie strony spotkały się w środku. Większość minimalnych stawek wzrośnie odpowiednio o 5%, 4% oraz 3.5%. Niektóre jednak stawki dostaną tylko jednorazowy wzrost, a inne otrzymają mniejszy wzrost.

Ważnymi kwestiami były też stawki na ubezpieczenie zdrowotne i emerytalne. W drugim roku obowiązywania umowy składka na ubezpieczenie zdrowotne wzrośnie o 0,5%. Zatem z 11,5% do 12%. Gildia ma również prawo przenieść po 0,5% w drugim i trzecim roku obowiązywania umowy z innych podwyżek stawek minimalnych właśnie na ubezpieczenie zdrowotne i/lub fundusz emerytalny.

Zmienią się też zasady dla scenarzystów pracujących w zespołach. Od teraz każdy scenarzysta pracujący w zespole będzie otrzymywać składki emerytalne i zdrowotne do wysokości pewnego limitu. Wcześniej dzieliło się ten limit na liczbę pracujących scenarzystów. W nowej umowie każdy scenarzysta będzie traktowany jakby pracował solowo. Zatem jest to bardzo ważny krok dla zabezpieczenia przyszłości wielu scenarzystów.

Sztuczna inteligencja

Regulacje dotyczące sztucznej inteligencji były jednymi z najgłośniejszych postulatów pojawiających się podczas strajku. W sierpniu sąd w USA zdecydował, że dzieła stworzone przez AI nie mogą być chronione przez istniejące prawa autorskie. Od tego czasu wytwórnie szukały luki prawnej, która pozwalałaby im zabezpieczać tak stworzone scenariusze. Pojawiły się plotki, że studia chcą, aby scenarzyści przepisywali i poprawiali teksty stworzone przez AI. Dzięki temu wytwórnie mogłyby zabezpieczyć te teksty prawami autorskimi.

Jednak WGA zabezpieczyło się przed tym procederem. Według nowej umowy AI nie może tworzyć ani przepisywać materiałów literackich. Materiały wygenerowane przez sztuczną inteligencję nie będą uznawane za materiały źródłowe.

Scenarzysta może zdecydować się na użycie AI, jednak studio nie może mu tego narzucić. Wytwórnie muszą też ujawniać, czy przekazane scenarzystom materiały zostały stworzone przez AI. Ponadto WGA zapewniło sobie ochronę przez wykorzystywaniem materiałów scenarzystów do szkolenia sztucznej inteligencji.

Streaming

Strajkujący niewątpliwie odnieśli też zwycięstwo w obszarze streamingu. Tantiemy z platform streamingowych, szczególnie te „zagraniczne”, zostaną zwiększone. Będą one teraz oparte na liczbie zagranicznych subskrybentów platformy streamingowej. Jednak w umowie znajduje się zapis, że Paramount+ oraz Max będą dalej płacić niższe opłaty oparte na licencjach. Mimo wszystko jest to wzrost o ponad 75% w tym obszarze.

Gildia zapewniła też scenarzystom premię streamingową opartą na oglądalności. Seriale i filmy tworzone na potrzeby HBSVOD, które obejrzało 20% lub więcej krajowych subskrybentów platformy w ciągu pierwszych 90 dni od premiery lub w ciągu pierwszych 90 dni w kolejnym roku wyświetlania, będą podlegały właśnie tej premii. Będzie ona wynosić 50% wartości krajowej i zagranicznej kwoty rezydualnej.

Przeczytaj również: Coś więcej niż ładny obrazek – recenzja filmu Chłopi

Premia za scenariusz pilotażowy i „zapasowy” wyniesie odpowiednio 150% oraz 115%. Od teraz też ta premia będzie miała zastosowanie do produkcji wyprodukowanych jako HBSVOD (High-Budget Subscription Video on Demand) oraz HBAVOD.

Drugą najważniejszą kwestią, jeśli chodzi o streaming, jest na pewno zapewnienie przejrzystości danych dotyczących oglądalności. Platformy zgodziły się dostarczać te wyniki gildii w zagregowanej formie. Jednak istnieje zastrzeżeniem umowy o poufności. Gildia będzie mogła się tymi wynikami dzielić ze scenarzystami, jednak nie może ich upubliczniać. Wyniki będą zawierały całkowitą liczbę godzin transmisji strumieniowych, zarówno w kraju, jak i za granicą.

Pozostałe punkty nowej umowy

Nowa umowa zapewnia lepsze warunki zatrudnienia scenarzystów. Nowy kontrakt zapewnia przypieczoną strukturę płatności w przypadku umów ryczałtowych. Scenarzyści zatrudnieni na podstawie takiej umowy za kwotę wynoszącą 200% lub mniej kwoty minimalnej muszą na wejściu otrzymać wynagrodzenie w wysokości 50% umowy.

Gdy nowy projekt jest określany jako pełnometrażowy projekt dla streamingu z budżetem co najmniej 30 milionów dolarów to minimalne początkowe wynagrodzenie za scenariusz wynosi 100 tysięcy dolarów. Jest to 18% wzrost względem ostatniej umowy i 26% wzrost, jeśli chodzi o tantiemy. W połączeniu ze wzrostem tantiem „zagranicznych” daje to 216 tysięcy dolarów w ujęciu 3 letnim. Jest to blisko 50% wzrost względem ostatniej umowy.

Dodatkowo poprawiła się kwestia zapewnionego czasu zatrudnienia scenarzystów. Po zebraniu writers’ room składającego się z 3 scenarzystów w tak zwanym development room jeszcze przed zamówieniem serialu, mają oni gwarancję zatrudnienia przez 10 kolejnych tygodni.

Jeśli taki zespół ma gwarancję pracy przez co najmniej 20 tygodni są one traktowane jako post-greenlight room. Wtedy pierwszy sezon musi zatrudnić co najmniej 3 scenarzystów-producentów (licząc w tym showrunnera). Zatrudnienie w późniejszych sezonach jest determinowana przez ilość odcinków.

Choć scenarzyści nie otrzymali w 100% tego, o co zabiegali, jest to niewątpliwie wielkie zwycięstwo związku. Wstępnie koszt postulatów WGA był wyceniany na 430 milionów dolarów rocznie. AMPTP przedstawiło kontrofertę wycenianą na nieco ponad 85 milionów. Nowa umowa zapewni scenarzystom bezprecedensową ochronę i korzyści w wysokości 233 milionów dolarów. I choć strajk scenarzystów się skończył, to aktorzy dalej walczą o sprawiedliwą umowę. Mamy nadzieję, że wkrótce i oni wygrają tą walkę.